Kwaliteit

Kwaliteit van open access tijdschriften beoordelen

Kwaliteit van een wetenschappelijk tijdschrift is van essentieel belang voor de wetenschap en onderzoekers. Sommige tijdschriften doen zich voor als bonafide open access journals, maar bleken ‘rooftijdschriften’ (‘predatory journals’) die uit zijn op geld van onderzoekers om te publiceren. Ze bezorgden open access in het verleden een slechte naam. Tegenwoordig is er een groot aanbod aan kwalitatief hoogstaande open access tijdschriften. De kwaliteit van open access tijdschriften wordt door meerdere instanties gemonitord. Een aantal websites en zoeksystemen geeft hierover betrouwbare informatie. Ze worden hieronder kort beschreven.

Waar kunt u zélf op letten?

Heeft het tijdschrift een welomschreven onderwerpsgebied dat op de website duidelijk vermeld wordt?
Zijn onderzoekers en wetenschappelijk docenten de primaire doelgroep? Worden ze ook op de website zo benoemd?
Wie zitten er in het editorial board? Zijn dat gerenommeerde en bekende onderzoekers uit het vakgebied?
Is het tijdschrift verbonden aan of wordt het gesponsord door een gerenommeerd wetenschappelijk instituut of wetenschappelijke society?
Beantwoordt de inhoud van de artikelen aan het onderwerpsgebied van het tijdschrift en voldoet de inhoud aan de standaarden van het vakgebied?
Worden alle OA fees duidelijk en eenduidig vermeld op de website van het tijdschrift?
Hebben alle artikelen in het tijdschrift een DOI (Digital Object Identifier)?
Vermeldt het tijdschrift duidelijk (per artikel) de (her)gebruiksrechten bv. Creative Commons CC BY licences)?
Heeft het tijdschrift een ISSN (International Standard Serial Number)?
Is de uitgever lid van de Open Access Scholarly Publisher Association?
Komt het tijdschrift voor in de Directory of Open Access Journals (DOAJ)?

De impact factor

In het Web of Science en Scopus wordt de impact factor bij de tijdschriften vermeld. In deze wetenschappelijke zoeksystemen worden alleen tijdschriften met impact factoren vermeld. Open access tijdschriften bestaan soms nog niet lang genoeg om een impact factor te hebben. Komt een OA tijdschrift niet in deze systemen voor? Dat wil nog niet zeggen dat het kwalitatief onder de maat is. U kunt verder onderzoek doen in enkele andere databases met informatie.

Directory of Open Access Journals

Peer review staat aan de basis van de kwaliteitsgarantie van wetenschappelijke tijdschriften. Alle tijdschriften in de Directory of Open Access Journals (DOAJ) hanteren een vorm van peer review en garanderen daarmee een kwaliteitscontrole op de inhoud. DOAJ kent het zogeheten DOAJ Seal toe. OA tijdschriften kunnen dit keurmerk verkrijgen door gebruik te maken van het uitgebreide Journal Application Form. Bij de tijdschriften die het DOAJ Seal hebben is dit duidelijk zichtbaar.

Directory of Open Access Books

De Directory of Open Access Books (DOAB) indexeert open access boeken van uitgevers. Het gaat om peer reviewed boeken die allen gepubliceerd zijn onder een open licentie (merendeels CC- licenties), dus boeken die 'free to read' en 'free to share' zijn. December 2020 bevat DOAB meer dan 33.000 boeken van meer dan 400 uitgevers.

Quality Open Access Market

Quality Open Access Market (QOAM) geeft transparante informatie over de kwaliteit. De Base Score Card geeft informatie en een oordeel over de uitgever en de organisatie van het publicatieproces. De manier waarop de peer review geregeld is, is een belangrijk criterium waarop wordt beoordeeld. Qoam geeft zowel informatie over volledig open access tijdschriften als over hybride tijdschriften, waarin een deel van de artikelen in open access beschikbaar komen.

Op de Valuation Score Cards delen wetenschappelijke auteurs zélf hun ervaringen met een of meerdere tijdschriften. In QOAM kunt u een persoonlijke marktplaats maken: "My QOAM". Voor projecten, laboratoria e.d. zijn er de "QOAMcorners".

Lees meer over Qoam in de Frequently Asked Questions (Engelstalig).

Think Check Submit

Think Check Submit is een betrekkelijk nieuw initiatief. De website biedt geen lijsten aan, maar helpt onderzoekers om kwalitatief hoogwaardige tijdschriften te identificeren en rooftijdschiften te vermijden. Onderzoekers kunnen een checklist gebruiken om een tijdschrift of uitgever te beoordelen.