Verslag "Open Science & Humanities. Een vruchtbare combinatie”

door: Marja Willekens

Op 31 mei organiseerde SPUI25 samen met de Bibliotheek en de Faculteit Geesteswetenschappen van de UvA een bijeenkomst om nu eens onderzoekers uit de Geesteswetenschappen aan het woord te laten over open access en open science. 

Martin Stokhof, Hoogleraar Taalfilosofie, is voorzitter van de werkgroep Open Access van de European Research Council. Hij liet zien vanuit de subsidiegever (EU, Horizon 2020) wat er ondernomen wordt om open access te bespoedigen, met oog voor diversiteit tussen wetenschapsgebieden. Speerpunt is nu: open data. Daarmee staan we nog maar aan het begin. Voor de Geesteswetenschappen is het van groot belang om eerst een zinvolle definitie te formuleren wat data zijn in de GW.

Johan Rooryck, hoogleraar Franse taalkunde, vertelde hoe de redactie en de editorial board van het oude prestigieuze tijdschrift Lingua weggegaan zijn bij Elsevier en zelf het nieuwe open access tijdschrift Glossa hebben opgericht. Dit verhaal is te lezen op LingOA, Linguistics in Open Access. Het initiatief is succesvol en geeft nu 3 tijdschriften uit. Hij ziet een duidelijke rol voor de UB: editorial assistance, opslag, helpdesk, bemiddeling van APC’s. Op dit moment onderzoekt LingOA of het model ook bij andere disciplines ingevoerd kan worden.

Vervolgens belichtte Joep Leerssen, hoogleraar Europese studies, de kwesties die hij op moest lossen toen hij besloot zijn onderzoeksproject ERNiE, open access te publiceren. Het regelen van rechten in verband met beeldmateriaal is arbeidsintensief. Nieuwe ontwikkelingen zullen de manier van onderzoek doen veranderen. 

De laatste spreker Charles Forceville, universitair hoofddocent mediastudies, merkte op dat tijdschriften die een goede reputatie hebben, echt merken zijn en dat de marketing daarvan echt een vak is, dat academici nog niet beheersen. Hij belichtte voor zijn vak de copyright issues waar hij mee te maken krijgt en hoe hij deze oplost. Hij was zeer te spreken over de mogelijkheid om prepublicaties op Academia.eu en Researchgate te zetten.

Uit de discussie na afloop kwam naar voren dat een heel belangrijk punt is dat wetenschappers, en de wetenschappelijke wereld goed samen moeten werken om open access/open ccience te doen slagen. De uitgevers geven zich niet zomaar gewonnen.