Roofuitgevers en dubieuze uitgeverspraktijken

'Predatory publishers' herkennen en vermijden

Wat zijn roofuitgevers?

Roofuitgevers ('predatory publishers') misbruiken onderzoekers door artikelverwerkingskosten (APCs) in rekening te brengen zonder de service te bieden die daarbij hoort. Publiceren in deze tijdschriften kan ernstige schade toebrengen aan je academische reputatie. Deze tijdschriften hanteren meestal geen rigoureuze peer review, wat betekent dat je werk mogelijk niet de noodzakelijke controle krijgt om de kwaliteit te waarborgen. Bovendien zijn deze uitgevers vaak niet geïndexeerd in veelgebruikte academische databases, wat de zichtbaarheid en impact van je onderzoek beperkt. Ook is de hoogte van de APC niet transparant en worden vaak achteraf nog verborgen extra kosten in rekening gebracht. Publiceren in deze uitgaven kan uiteindelijk leiden tot verspilde tijd, financiële verliezen en een verminderde academische geloofwaardigheid.

Belangrijke kenmerken van rooftijdschriften

Onduidelijke of afwezige peer review: Rooftijdschriften zijn vaak onduidelijk over de gehanteerde peer review-procedure of laten deze zelfs helemaal achterwege. Als ze peer review aanbieden, is het proces meestal onrealistisch snel. Soms garanderen roofuitgevers zelfs de acceptatie van artikelen tegen betaling.
Gebrek aan transparantie: Deze tijdschriften vertonen vaak gebrek aan transparantie, bijvoorbeeld door verborgen kosten of niet openbaar gemaakte APCs. Op hun websites ontbreken vaak redactiegegevens of vind je valse contactinformatie.
Misleidende indexering en statistieken: Sommige rooftijdschriften doen valse claims over hun indexering in gerenommeerde databases zoals Scopus, Web of Science of OpenAlex, of gebruiken vervalste impactstatistieken.
Spamuitnodigingen: Een veelvoorkomende praktijk van rooftijdschriften is het versturen van spamuitnodigingen naar auteurs. Ze sturen ongevraagde e-mails waarin ze je uitnodigen om artikelen in speciale uitgaven in te dienen of om lid te worden van de redactie van een tijdschrift waarmee je nooit eerder professioneel contact hebt gehad.

Hoe een tijdschrift of uitgever te verifiëren

Om de geloofwaardigheid van een tijdschrift te verifiëren begin je met het raadplegen van vertrouwde bronnen. Kijk of het tijdschrift vermeld staat in de Directory of Open Access Journals (DOAJ). Als het tijdschrift claimt geïndexeerd te zijn in gerenommeerde databases zoals OpenAlex, Scopus, PubMed of Web of Science, zoek het dan op in deze database om deze claim te verifiëren. Kijk op de eigen websites van de redacteurs om te bevestigen dat deze inderdaad aan het tijdschrift verbonden zijn en beschikken over relevante vakexpertise. Check ook of het tijdschrift een transparant peer review-proces hanteert. Als je twijfelt, vraag dan advies aan het Open Access-team van je universiteit.

Tools en hulpmiddelen

Vermijd roofuitgevers om ervoor te zorgen dat je werk geloofwaardig, zichtbaar en impactvol blijft. Als je twijfelt, neem dan contact op met de Open Access-ondersteuning van je instelling.

UKB-gids over Predatory Publishing

Een grondige gids over het herkennen en vermijden van rooftijdschriften en roofuitgevers.

Think. Check. Submit.

Stapsgewijze begeleiding om tijdschriften te evalueren.

Directory of Open Access Journals

Lijst van gerenommeerde Open Access-tijdschriften die aan bepaalde kwaliteitscriteria voldoen.