Open Access in het Nederlandse auteursrecht (Taverne-regeling)

Onder het AmendementTaverne is het auteurs toegestaan om de gepubliceerde versie ('Version of Record') van korte wetenschappelijke werken na een embargoperiode open te delen via een repository, zelfs als ze achter een paywall zijn gepubliceerd.  

"De maker van een kort werk van wetenschap waarvoor het onderzoek geheel of gedeeltelijk met Nederlandse publieke middelen is bekostigd, heeft het recht om dat werk na verloop van een redelijke termijn na de eerste openbaarmaking ervan, om niet (in de betekenis van 'zonder kosten') beschikbaar te stellen voor het publiek, mits de bron van de eerste openbaarmaking daarbij op duidelijke wijze wordt vermeld. (Auteurswet 2015). "

Nederlandse universiteiten hebben gezamenlijk besloten om 'kort werk van wetenschap' te interpreteren als artikelen in tijdschriften of conferentiebundels en boekhoofdstukken, en de 'redelijke termijn' als zes maanden. 

Je universiteitsbibliotheek plaatst je publicatie graag in hun repository. De termijn van 6 maanden na publicatie wordt onder de volgende voorwaarden gehanteerd: 

• De publicatie is geheel of gedeeltelijk met Nederlandse publieke middelen bekostigd (indien het werk is verricht vanuit een aanstelling bij een universiteit of UMC, dan is dit het geval; zie ook het volgende punt).  
• Om het werk te kunnen delen via een instellingsrepository heeft/had de auteur of co-auteur een dienstverband bij de betreffende universiteit of UMC. (Was er sprake van een gastaanstelling? Dan loopt het beleid van de universiteiten uiteen; raadpleeg je plaatselijke repository-team.)
• Het betreft een kort wetenschappelijk werk; dit kan een tijdschriftartikel zijn, een boekhoofdstuk, of een artikel in een (conferentie)bundel. 

• Veel Nederlandse universiteiten en UMC's maken nu gebruik van deze regeling op basis van OPT-OUT. Dit betekent dat wetenschappelijke werken die aan de criteria voldoen 6 maanden na publicatie automatisch openbaar worden gemaakt via de institutionele repository, zonder dat de auteurs hier iets voor hoeven te doen.  
• Als je universiteit niet op een OPT-OUT basis werkt of als je een publicatie hebt die volgens jou aan de criteria voldoet maar nog niet openbaar is gemaakt, neem dan contact op met je universiteitsbibliotheek (zie contactgegevens hier).  
• Eenmaal beschikbaar gemaakt, zijn de werken wereldwijd vrij toegankelijk om te downloaden en af te drukken voor individueel gebruik. U kunt de (perma)link naar het werk delen met wetenschappers en publiek over de hele wereld, maar niet de PDF zelf. Elk gebruik van de publicatie anders dan toegestaan onder de auteursrechtwetgeving is verboden.  
• Krijgt u op enig moment vragen, bijvoorbeeld vanuit de uitgever, laat dit weten aan uw universiteitsbibliotheek. Gezamenlijk kan worden besloten of het zinvol is dat de universiteit de correspondentie van je overneemt.

Nederlandse universiteiten maken al enkele jaren gebruik van dit amendement om open access een extra impuls te geven, en is begonnen met een pilot in 2019.  

• Zie ook de Q&A voor auteurs 
• Evaluatie van de pilot.

In 2020 zijn Nederlandse Universiteiten en Universitair Medische Centra begonnen met een brede implementatie van het Taverne-amendement. 

Waar het initiatief voor deelname eerder bij individuele onderzoekers lag, zijn de meeste universiteiten in 2024 overgestapt op een OPT-OUT systeem, waarbij artikelen automatisch beschikbaar worden gemaakt in de repository tenzij auteurs bezwaar maken. Als je vragen hebt over hoe Taverne wordt geïmplementeerd bij jouw instelling, neem dan contact op met de contactpersoon bij jouw universiteit. 

Vind hier de contactgegevens van het Open Access Team van jouw universiteit.